Bałtycki kalendarz ekologiczny

Bliskość morza zobowiązuje. W jej wyniku powstał swego rodzaju ekologiczny kalendarz. Oto kilka dat, które oprócz Dnia Ziemi wypada znać. Przynajmniej mieć je gdzieś z tyłu głowy i w ogóle mieć świadomość, że istnieją. Jest ich mniej niż dziesięć. Wszystkie są w większym lub mniejszym stopniu związane z Bałtykiem. Zwłaszcza jeden dzień wyróżnia się na tym tle. Od niego właśnie zaczniemy.

Pejzaż, fot. Mateusz Arbatowski

22 marca | Dzień Ochrony Morza Bałtyckiego

Najważniejszy dzień w kalendarzu naszego morza został zainicjowany dokładnie 25 lat temu przez Komisję Helsińską (HELCOM). Przyjęło się uważać, że Bałtyk to najbardziej zanieczyszczone morze świata, co jest przesadą. Sytuacja jednak nie jest w żadnym wypadku różowa. Pamiętajmy o broni chemicznej z czasów II wojny światowej, tonach plastiku, ściekach. Święto ma zwiększać świadomość problemów i pobudzać do działania. Stanowi element Światowego Dnia Wody.

22 marca | Międzynarodowy Dzień Foki

Tego samego dnia swoje święto obchodzą foki. W Bałtyku spotkamy trzy gatunki: szarą, pospolitą oraz obrączkowaną. Powiedzieć, że foki wiele wycierpiały z rąk człowieka, to nie powiedzieć nic. Zwłaszcza w przypadku tej pierwszej, intensywne polowania dramatycznie zmniejszyły liczbę osobników, pływających w wodach Bałtyku. Dzięki międzynarodowej współpracy udało się częściowe odtworzenie populacji foki szarej. Natomiast święto fok uchwalił amerykański Kongres równo 40 lat temu, aby zwrócić uwagę na niepewną przyszłość tych morskich ssaków. Przyjęło się globalnie.

1 kwietnia | Międzynarodowy Dzień Ptaków

Data łatwa do zapamiętania z wiadomych względów. Początki ptasiego święta sięgają aż pierwszej dekady ubiegłego wieku. W kontekście Morza Bałtyckiego interesują nas ptaki morskie. Przede wszystkim mewy. Jedną znajdziemy także w herbie Sopotu. Tego dnia – prima aprilis – pamiętajmy więc również o ptakach znad naszego morza. Towarzyszach spacerów wzdłuż plaży. Natomiast Europejski Dzień Ptaków wypada pół roku później.

Łabędź, fot. Mateusz Arbatowski

22 kwietnia | Dzień Ziemi

Najbardziej znana data w ekologicznym kalendarzu. Nikomu chyba nie trzeba jej przedstawiać. Przypomnijmy natomiast, że pierwszy Dzień Ziemi odbył się w 1970 r. Dzisiaj jest wydarzeniem globalnym. W 2020 r. huczne – w zamierzeniu – obchody z okazji półwiecza, popsuła pandemia COVID-19.

20 maja | Europejski Dzień Morza

Jedno z najmłodszych świąt na naszej liście. Ustanowione przez organy Unii Europejskiej w 2008 r. Pośród mieszkańców unijnych państw ma podnosić świadomość znaczenia mórz. Przypomnijmy, że jest nas blisko 450 milionów. Z drugiej strony powinno stwarzać dodatkową okazję do dyskusji na temat ochrony naszego morza. Odbywa się co roku.

Trzecia niedziela maja | Międzynarodowy Dzień Morświna Bałtyckiego

W Bałtyku tych wspaniałych ssaków morskich pływa zaledwie około pięćset. Innymi słowy populacja bałtycka jest krytycznie zagrożona wyginięciem. Niestety jest to kolejne „dzieło” człowieka. Jednym z rejonów, gdzie najczęściej dochodzi do spotkań z niesamowitym stworzeniem jest Zatoka Gdańska. Dzień powołano dwadzieścia lat temu. Najbliższy wypada w niedzielę 21 maja 2023 r.

5 czerwca | Światowy Dzień Środowiska

Obchodzony raz do roku już od blisko pół wieku temu. Został powołany do życia podczas Konferencji Sztokholmskiej organizowanej przez ONZ w 1972 r. Co warto podkreślić, pierwszej światowej konferencji poświęconej środowisku. Święto ma zwiększać świadomość i wiedzę na temat środowiska i zagrożeń, przed którymi stoi ze względu na działalność człowieka. Ostatni dzień odbył się pod hasłem „Tylko jedna Ziemia”. Tym samym, które towarzyszyło gościom zebranym w Sztokholmie przed 50 laty.

27 czerwca | Światowy Dzień Rybołówstwa

Jego początki sięgają połowy lat 80., kiedy to został ustanowiony przez Światową Konferencję ds. Rybołówstwa. Przede wszystkim jego celem jest zwrócenie uwagi na zrównoważony połów ryb i jego konieczność w dobie przełowienia łowisk. W tym miejscu należy przypomnieć, że Bałtyk zmaga się z tym problemem. Komisja Europejska podjęła decyzję o zakazie połowów dorsza na obszarze wschodniego Bałtyku. Zakaz wszedł w życie na początku 2020 i trwa do tej pory. Ostatnio wstrzymano również połowy łososia.

Statek, fot. Wojciech Radwański

Ostatnia niedziela września | Światowy Dzień Rzek

Święto stosunkowo młode, organizowane od 2005 r. pod auspicjami ONZ. Jego cel to podniesienie świadomości znaczenia rzek w naszym życiu i potrzeby ich ochrony. Dwie największe polskie rzeki trafiają do Bałtyku, a razem z nimi znaczne ilości zanieczyszczeń. Od dobrego stanu rzek zależy stan samego morza. W obliczu tegorocznych wydarzeń na Odrze, święto nabiera zatem dodatkowego znaczenia. Długa droga przed nami. Na następny zaś dzień trzeba poczekać do 24 września 2023 r.